Ankieta, czy kwestionariusz – co jest lepsze?

Wiele osób, w tym niektórzy profesjonalni badacze, używają słów ankieta i kwestionariusz synonimicznie. Istnieje jednak różnica między tymi dwoma terminami. W niektórych przypadkach, używanie tych dwóch słów zamiennie nie jest tak wielkim problemem. Jednak w niektórych przypadkach może wpłynąć na przekaz. Dlatego tak ważne jest, aby badacze i marketerzy widzieli różnice pomiędzy ankietą i kwestionariuszem.

Różnica między ankietą a kwestionariuszem

Podstawowa różnica pomiędzy tymi dwoma pojęciami polega na tym, że ankiety są pisemnym zestawem pytań, podczas gdy badanie obejmuje pytania (czyli kwestionariusz) oraz zbieranie i analizę odpowiedzi na pytania. Kwestionariusz służy do zbierania informacji o osobach na podstawie listy pytań. Ma on ograniczony zakres i nie jest używany do analizy statystyk, znajdowania trendów, badania zachowań lub badania szerszego obrazu sytuacji. Ankieta wykorzystuje zestaw pytań do zbierania danych dla celów analizy statystycznej. Służy do zbierania danych i wykorzystania ich w prognozowaniu. W przeciwieństwie do kwestionariusza, dane ankietowe nie są analizowane w oderwaniu od kontekstu, a ankiety pomagają znaleźć trendy, zachowania i spojrzeć na szerszy obraz sytuacji. Innymi słowy, kwestionariusz odnosi się do treści, podczas gdy termin ankieta jest szerszy i obejmuje treść, sposób dostarczenia kwestionariusza oraz analizę odpowiedzi.

Kiedy stosować ankietę a kiedy kwestionariusz

Istnieją pewne sytuacje, w których firma najbardziej skorzysta z ankiet, a w innych przypadkach z kwestionariuszy. Oto kilka przykładów, kiedy należy użyć każdego z nich i dlaczego.

• Ankieta jest lepszym rozwiązaniem niż kwestionariusz, jeśli chcesz uzyskać informację zwrotną od respondentów. Ankieta pozwala Ci zebrać dane od wielu uczestników badania, dzięki czemu możesz wyciągnąć ogólne wnioski dotyczące wyników. Przykładem ankiety jest ankieta satysfakcji klienta (online, czy email), którą firma wykorzystuje do uzyskania informacji zwrotnej od swoich klientów, aby móc zapewnić im lepszą obsługę.
• Samodzielne kwestionariusze nie mają zbyt wielu zastosowań. Możesz ich używać do budowania listy e-mailowej, zbierania danych osobowych do projektów badawczych, lub do przyjmowania darowizn, czy też płatności. Kwestionariusze są stosowane między innymi w przychodniach lekarskich – uzupełniamy je, gdy lekarz poprosi nas o wypełnienie formularza.

Najczęstsze błędy przy pisaniu ankiet i kwestionariuszy

Mimo, że większość badaczy, menadżerów i marketerów potrafi stworzyć efektywną ankietę, czasami drobne kwestie mogą znaleźć się w kwestionariuszu i obniżyć jakość badania, skutkując mylącymi wynikami. Do najczęstszych błędów, których należy unikać w trakcie pisania ankiety i kwestionariusza, należą:

• Pisanie pytań naprowadzających - wprowadzanie respondenta w błąd jest jednym z najczęstszych błędów w ankietach. Problem pojawia się, gdy używane są przymiotniki, które mogą skłonić czytelnika do opowiedzenia się po którejś ze stron.   Pytania wiodące zawierają nienaturalne sformułowania i mają tendencję do zawyżania ocen w różnych aspektach, takich jak badania produktu i satysfakcji klienta, gdy są stosowane w badaniach rynkowych.
• Używanie niejasnego żargonu– niejasny język może wpłynąć negatywnie na jakość odpowiedzi i sprawić, że wyniki będą niedokładne. Musisz mówić językiem respondentów, aby nie dezorientować nikogo, kto bierze udział w Twojej ankiecie. Upewnij się również, że gramatyka jest poprawna, a sposób w jaki przekazujesz wiadomość jest jasny.  Im łatwiej jest odpowiedzieć na pytania, tym bardziej prawdopodobne jest, że respondenci wypełnią ankietę. Dlatego staraj się unikać skomplikowanych pojęć, technicznego żargonu i skomplikowanego języka.
• Zbyt długa ankieta – w dzisiejszych czasach ludzie nie potrafią utrzymać koncentracji przez dłuższy okres czasu, a respondenci zazwyczaj nie chcą spędzać więcej niż kilka minut na odpowiadaniu na pytania. Jeśli Twoja ankieta zawiera więcej niż kilka pytań, istnieje szansa, że stracisz początkowe zaangażowanie respondentów w wypełnienie ankiety. Twoi respondenci albo zostawią ankietę niedokończoną, albo będą udzielać przypadkowe odpowiedzi, które nie będą odzwierciedlać prawdziwej sytuacji.

Posiadając przedstawione informacje już wiesz, kiedy skorzystać z ankiety, a kiedy z kwestionariusza. Rozróżnianie tych pojęć umożliwi ci zebranie informacji, które będą pomocne w podejmowaniu dalszych decyzji.